tovertafel

De Tovertafel brengt mensen met een dementie in beweging

Steeds meer zorginstellingen maken gebruik van technologieën die ondersteuning bieden bij de zorg aan hun bewoners. Techniek kan iets openbreken en interactie brengen bij mensen met een dementie. De komende tijd laten we je kennis maken met de Tovertafel, Tessa de zorgrobot en robothuisdieren.

In de vorige twee artikelen over technologie in de zorg voor mensen met een dementie hebben we aandacht besteed aan robothuisdieren en aan zorgrobot Tessa. Een andere manier om mensen met een dementie te activeren is de Tovertafel.

De Tovertafel is een speelse zorginnovatie, ontstaan uit het promotieonderzoek van Hester Le Riche. Spelen kan positief bijdragen aan de gezondheid en kwaliteit van leven. De ontwikkelaar van de Tovertafel, Active Cues, wil dat spelen voor iedereen toegankelijk is en maakt spellen voor bijzondere doelgroepen, zoals mensen met een dementie of met een verstandelijke beperking.

Projectie boven de tafel

tovertafel met bewonerFeitelijk is de Tovertafel geen tafel, maar een kastje dat boven de (eigen) tafel kan worden gehangen. In het kastje zitten een beamer, infraroodsensoren, een luidspreker en een processor waarmee interactieve spellen op tafel worden geprojecteerd. Er zijn drie soorten Tovertafels: voor ouderen met een dementie, voor mensen met een verstandelijke beperking en voor kinderen met een kleine of grote uitdaging, in bijvoorbeeld het speciaal onderwijs.

Plezier en beweging

In de latere fases worden mensen met een dementie vaak passief. Door te spelen met de Tovertafel komen ze in beweging. Het is een manier om verbinding te maken met anderen en functies te stimuleren. Sommige mensen worden er rustig van. Maar bovenal biedt de tafel een hoop plezier. In zorginstelling worden vaak spelletjes met bewoners gedaan en de Tovertafel is een mooie aanvulling.

Ervaringen uit de praktijk

Sint Josef, een kleinschalige zorginstelling in het Limburgse Meijel, is sinds een maand of zeven in het bezit van een Tovertafel. Een vrijwilliger van de instelling was enthousiast over de Tovertafel, maar er bleek een behoorlijk prijskaartje aan te hangen. De Tovertafel kost namelijk meer dan zevenduizend euro. Besloten werd om een crowdfundingsactie op te zetten en dat was een groot succes. Binnen acht weken had Sint Josef het geld bij elkaar. De Tovertafel is vooral bedoeld voor mensen met een dementie en staat in de binnentuin van Sint Josef, een gemeenschappelijke ruimte in het hart van de instelling.

 Sint Josef

tovertafelIk bel met Liesbeth Leenders, medewerker welzijn en vrijwilligerscoördinator bij Sint Jozef, over de ervaringen met deze bijzondere tafel. “Bij de Tovertafel zitten verschillende spellen die speciaal voor de doelgroep zijn ontwikkeld”, vertelt Liesbeth. “Zo is er een spel waarbij je tegen een bal aan moet tikken en die dan over de tafel rolt. Met pionnen kun je ook nog goaltjes maken. Wat ook erg populair is, is het wegvegen van herfstbladeren. Op de Tovertafel worden dan heel veel bladeren geprojecteerd. We hebben handvegertjes aangeschaft waarmee het vegen nog leuker is. Verder zijn er onder andere nog een puzzel, een spel waarbij je spreekwoorden moet aanvullen en een programma met liedjes. Van vroeger natuurlijk, zoals ‘Klein klein kleutertje’ en ‘Zeg ken jij de Mosselman?’”

Bij Sint Jozef zijn meer dan tweehonderd vrijwilligers actief, veelal afkomstig uit het dorp Meijel. Iedereen is erg betrokken bij elkaar, het is een hechte gemeenschap. De vrijwilligers begeleiden bij de spellen van de Tovertafel en ook familie vindt het leuk om mee te doen. Er wordt dus regelmatig gebruik van gemaakt en de bewoners vinden het leuk. “Ze vinden het heel bijzonder, een beetje magisch. Voor ons is het mooi om te zien dat mensen door de Tovertafel in beweging komen, al is gaat het maar om kleine bewegingen. Mensen die in een ver stadium van dementie verkeren, zijn normaalgesproken vaak stilletjes en passief. Door de spelletjes is er interactie en dat is natuurlijk prachtig”, aldus Liesbeth.

Meer technologie

De zorginstelling maakt vaker gebruik van technologische hulpmiddelen. Bijvoorbeeld van de SilverFit Mile. Dat is een fiets met een beeldscherm, waarop heel veel verschillende levensechte routefilms in te stellen zijn. Je kunt door Giethoorn fietsen of zelfs een route in het buitenland kiezen. Zo wordt op een leuke manier bewegen gestimuleerd, maar het is daarnaast ook rustgevend. De SilverFit Aloise is een groot computerscherm waar computerspellen op gespeeld kunnen worden, afgestemd op de doelgroep. Het brengt hen in beweging, activeert de hersenen en zorgt voor interactie. Ook dit is een leuke activiteit om met familieleden te doen die op bezoek zijn.

Dokter Eekmanhof

Ook zorginstelling Dokter Eekmanhof is in het bezit van een Tovertafel. Verpleegkundige Heleen Tijhuis vertelt: “We hebben nu drie maanden een Tovertafel op onze groep, die uit acht bewoners bestaat met een dementieel beeld. De Tovertafel is een projector die beelden schijnt op tafel. Hij reageert op beweging. De beelden zien er mooi uit en de snelheid is aangepast aan de doelgroep. Er zijn op dit moment twintig verschillende spellen te gebruiken. Van heel eenvoudig, zoals bladeren vegen, tot het afmaken van rijmpjes. Onze bewoners vinden meer aansluiting bij de spellen die cognitief meer uitdaging vragen. Het maken van een legpuzzel vindt men leuk, maar de platenspeler is favoriet. De meeste bewoners zingen mee met het kinderliedje dat op de platenspeler gedraaid wordt. Ook het balspel vinden ze grappig en om het spel moeilijker te maken kun je zelfgemaakte goals op tafel zetten waar de bal in moet. De Tovertafel is niet voor iedere bewoner geschikt, sommigen vinden het te kinderachtig.”

zeepbellen spelSteeds nieuwe spellen

“De leverancier ontwerpt steeds nieuwe spellen, die te bestellen zijn”, zegt Heleen. “Ook met feestdagen komt er een spel uit. Met Pasen zal dat het gratis spel eieren zoeken zijn. Je kunt ook een abonnement nemen voor meer spelkeuze. In een basispakket zitten negen spelen. Een abonnement heeft voor onze groep wel meerwaarde, omdat de bewoners in lichtere fasen van dementie toch wel snel aangeven dat ze een ander spel willen.”

Co-design

Active Cues ontwikkelt de spellen voor de Tovertafel via de ‘co-designmethode’. Samen met ervaringsdeskundigen – bewoners en zorgmedewerkers – worden mogelijke nieuwe spellen uitgeprobeerd en wordt gekeken naar de geschiktheid van de spellen voor de doelgroep. Het gebruik van de Tovertafel wordt dus vooral als positief ervaren. Feit is dat de Tovertafel innovatief en vernieuwend is en laat zien dat technologie binnen de zorg voor mensen met een dementie zeker een toegevoegde waarde kan hebben.

Bekijk hier een filmpje en krijg een indruk van de Tovertafel.

flyer

 

 

 

 

 

 

Deel dit artikel

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top