Er zijn al talloze onderzoeken verschenen over waarom mensen gokken. De kick, het wegwerken van verveling en het kwijtraken van de dagelijkse spanning: het zijn slechts enkele redenen waarom we gokken. Voor de meeste mensen gaat het om de magie van het spel en draait het rond spelplezier, maar voor sommigen is dat allesbehalve het geval. Het gokken domineert hun leven en is verworden tot een verslaving. Verschillende onderzoeken gingen al na waarom mensen verslaafd raken aan casinospelletjes, sportweddenschappen en andere vormen van gokken. De algemene conclusie is dat er niet één duidelijke oorzaak is, maar dat er altijd sprake is van verschillende factoren.
Persoonlijke eigenschappen
Er liggen vrijwel altijd persoonlijke eigenschappen aan de basis. Deze factoren zorgen ervoor dat sommige mensen eenvoudiger een gokverslaving ontwikkelen. Ruim zestig procent van de verslaafde gokkers geeft bijvoorbeeld aan snel rijk te willen worden, terwijl ongeveer vijftig procent toegeeft van het dagelijkse leven te willen vluchten. Ook relatieproblemen, eenzaamheid, verveling en een levenscrisis worden vaak genoemd. Slechts acht procent van de ondervraagden doet het nog voor het avontuur, de kick of de ontspanning.
Onderzoekers concluderen dat mensen met een negatief zelfbeeld, een geringe frustratietolerantie en/of een lage zelfwaardering een grotere kans hebben op het ontwikkelen van een gokverslaving. Ook mensen met slechte interpersoonlijke relaties zijn kwetsbaarder voor het ontwikkelen van een gokverslaving.
Omgevingsfactoren
Wie uit een gezin komt waar sparen, plannen en budgetteren niet belangrijk werd bevonden, loopt een groter risico. Hetzelfde geldt voor mensen die uit een gezin met gok- en/of alcoholproblemen komen of uit een gezin waarbij de ouders vaak afwezig waren. Ook een zeer strenge of een zeer inconsequente opvoeding behoort tot de risicofactoren. Andere onderzoeken hebben het over materiële verwenning en het er niet in slagen om aan de verwachtingen van zichzelf en/of de ouders te voldoen.
Naast het gezin is de vriendenkring een belangrijke risicofactor, zeker bij jongeren. Jongeren nemen normen en waarden over van hun vrienden. De eerste kennismaking met kansspelautomaten gebeurt vaak in het gezelschap van leeftijdsgenoten en vrienden. Vrienden kunnen de ontwikkeling van een gokverslaving zowel afremmen als stimuleren. Het ontbreken van een brede maatschappelijke afkeuring van het gokverschijnsel zorgt er vaak voor dat vrienden de enige groep zijn die al in een vroege fase hun afkeuring of hun zorgen kunnen doen blijken.
Eigen aan het spelletje
Verder heeft ook het kansspel eigenschappen die een gokverslaving in de hand werken. De spelletjes zorgen namelijk onmiddellijk voor een beloning. Gedrag dat wordt beloond, is moeilijker om af te leren. Het spel is ook gevoelig voor illusie, waarbij spelers denken de winstkansen te kunnen verhogen door bepaalde handelingen te stellen of systemen te verzinnen. De vele gokmogelijkheden houden het spannend en werken ook nog eens de verveling tegen.
Gokverslavingen voorkomen
Het is belangrijk dat mensen zich bewust zijn van hun gedrag en van hun kwetsbaarheden. Ze dienen zelf te bepalen hoeveel ze willen en kunnen spenderen en ze dienen grenzen te stellen. Daarnaast is het aan te raden om niet te gokken wanneer er emotionele problemen zijn of wanneer iemand onder invloed is van alcohol of drugs. Erover spreken met vrienden helpt de ontwikkeling van gokverslavingen te voorkomen.
Daarnaast doen ook aanbieders van kansspelen, al dan niet op basis van wettelijke verplichtingen, een aantal dingen om het ontwikkelen van een gokverslaving te voorkomen. Casino’s trachten bijvoorbeeld gokverslavingen tijdig te herkennen en zullen indien nodig het gesprek met de speler aangaan. Het is ook mogelijk om vrijwillig een toegangsverbod aan te vragen. Hiervoor dienen spelers zich aan te melden bij het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks).
